ODDZIAŁ KARTOGRAFICZNY
POLSKIEGO TOWARZYSTWA GEOGRAFICZNEGO
Seminaria Oddziału Kartograficznego PTG
i Zakładu Geoinformatyki, Kartografii i Teledetekcji
Uniwersytetu Warszawskiego
Rok akademicki 2018/2019 - sprawozdanie
W roku akademickim 2018/2019 odbyły się tylko trzy seminaria w semestrze zimowym, podczas których przeważała tematyka atlasowa. Pierwsze wystąpienie (21 listopada 2018 r.) było poświęcone Geograficzno-politycznemu atlasowi Polski, który zaprezentowali Marcin Solarz (Katedra Geografii Regionalnej i Politycznej UW) i Maciej Zych (Główny Urząd Statystyczny) z zespołu autorskiego. Ten obszerny atlas, opublikowany przez wydawnictwo „Trzecia Strona” w 2018 roku z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, liczy 248 stron, na których znajduje się 467 map Polski, Europy, świata oraz 64 wykresy i diagramy. Omówiono strukturę atlasu – merytoryczną i metodyczną, a także – co nie mniej interesujące – niektóre szczegóły jego opracowania, m.in. kulisy zdobywania materiałów z kancelarii prezydenta i kontakty z ministerstwami. Mapy na początkowym etapie wykonano w programach GIS-owych, a ostateczna postać została im nadana w programach graficznych. Niezwykle bogaty i oryginalny tematycznie atlas powstał w stosunkowo krótkim czasie trzech lat. Poza pierwotną wersją papierową powinien w 2019 r. ukazać się również w postaci elektronicznej.
Po niespełna miesiącu, 12 grudnia 2019 r. wysłuchaliśmy wystąpienia Karoliny Sielickiej (Zakład Geoinformatyki, Kartografii i Teledetekcji UW) pt. Opracowanie metodyki selekcji miejscowości i dróg – przejście ze skali 1:250 000 do 1:500 000 i 1:1 000 000 z wykorzystaniem uczenia maszynowego. Referentka przedstawiła swoje badania nad automatyzacją redagowania map. z zastosowaniem sztucznej inteligencji. Podstawowym problemem automatyzacji jest opracowanie algorytmów sterujących generalizacją z uwzględnieniem istotnych cech generalizowanych obiektów i ich relacji z innymi obiektami. Podjęcie tego rodzaju badań ma cel naukowy i praktyczny, wynika bowiem z rosnącego zapotrzebowania na dane przestrzenne różnej szczegółowości. Algorytmy automatycznej selekcji mogą zapewniać poprawność zbliżoną do map opracowywanych przez doświadczonych kartografów. Jednocześnie, znacznie obniżają koszty i skracają czas aktualizacji map. Przedstawione badania są prowadzone w ramach pracy doktorskiej i stanową kontynuację badań dr Izabeli Karszni i dr Roberta Weibela.
Ostatnie seminarium (16 stycznia 2019 r.) poświęciliśmy bezprecedensowemu przedsięwzięciu polskiej kartografii, jakim było wydanie w 2018 roku atlasów statystycznych szesnastu województw i Polski. Prelegenci z Głównego Urzędu Statystycznego − Maciej Zych i Katarzyna Medolińska − rozpoczęli od zarysowania historii polskiej kartografii statystycznej związanej z GUS, począwszy od pierwszego atlasu statystycznego wydanego w latach 1924 i 1925, a następnie przedstawili metodyczne i graficzne założenia przyjęte przez GUS podczas prac nad najnowszymi atlasami. Dzięki zaangażowaniu wszystkich wojewódzkich urzędów statystycznych działających pod nadzorem warszawskiej centrali i jednolitym zasadom postępowania, publikacja tak obszernego dzieła (łącznie 1888 stron i 2934 mapy!) trwała niespełna rok.
Jerzy Siwek (Warszawa)